Tại sao hút thuốc lá lại gây nhồi máu cơ tim?

1. Thuốc lá có ảnh hưởng tới bệnh nhồi máu cơ tim không?

Câu trả lời là CÓ. Từ những năm 1940, y học đã ghi nhận tác động tiêu cực của thuốc lá tới các bệnh liên quan đến tim mạch, trong đó có bệnh nhồi máu cơ tim. Và đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu gia tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim.

Thuốc lá – nguyên nhân hàng đầu gia tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim.

a. Ghi nhận từ thực tế

- Thế giới mỗi năm có 7,3 triệu người chết do bệnh nhồi máu cơ tim. Ở Mỹ, mỗi năm có khoảng 450.000 người tử vong trong số 1,5 triệu người nhập viện vì nhồi máu cơ tim, còn riêng ở Việt Nam, tỷ lệ bệnh nhân nhồi máu cơ tim hàng năm tăng từ 15-20%.

- Những người hút thuốc xuất hiện cơn đau thắt ngực và nhồi máu cơ tim ở độ tuổi trẻ hơn, tần suất và nguy cơ tái phát gấp 2 lần so với những người không hút thuốc. Nhiều nghiên cứu ghi nhận nguy cơ nhồi máu cơ tim và tử vong do bệnh mạch vành thấp hơn ở người ngưng hút thuốc lá so với người đang hút thuốc lá.

- Những người hút thuốc có nguy cơ bị co thắt mạch vành cao gấp 20 lần, thời gian bị cơn co thắt mạch vành kéo dài hơn và ở những mức gắng sức thấp hơn so với người không hút thuốc. Co thắt mạch vành có thể xảy ra sau khi chỉ hút một điếu thuốc.

- Nguy cơ đột tử ở người hút thuốc lá thường cao hơn 3 lần ở người không bao giờ hút thuốc lá. Việc bỏ thuốc lá giúp giảm nguy cơ tử vong do rối loạn nhịp tim ở bệnh nhân có rối loạn chức năng tâm thất trái sau nhồi máu cơ tim.

• Bạn có thể tìm hiểu rõ hơn những tác hại của thuốc lá với tim mạch trong bài viết: Thuốc lá ảnh hưởng đến tim mạch như thế nào?

b. Tại sao thuốc lá gây nhồi máu cơ tim?

Nguyên nhân là do các thành phần độc hại có trong thuốc lá như:

- Carbon monoxide (CO) trong thuốc lá gắn kết chặt chẽ với các phân tử hemoglobin, làm giảm lượng hemoglobin dùng để vận chuyển oxy, gây ra thiếu oxy cung cấp cho cơ quan, trong đó có tim.

Việc này dẫn tới tình trạng tim bị thiếu oxy và làm chết các tế bào ở cơ tim gây ra thiếu máu cơ tim, nặng hơn là nhồi máu cơ tim.

- Những người hút thuốc có tăng nồng độ các sản phẩm oxy hóa bao gồm oxide nitrogen, LDL cholesterol oxy hóa là những yếu tố gây xơ vữa động mạch.

Những yếu tố này cùng với các ảnh hưởng trực tiếp của CO2 và nicotine của thuốc lá gây tổn thương lớp tế bào trong lòng mạch máu làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch – nguyên nhân chính dẫn đến nhồi máu cơ tim.

- Ngoài ra, trong khói thuốc lá có chứa acrolein, chất này làm biến đổi yếu tố bảo vệ tim, tăng co thắt động mạch gây nên đau thắt ngực, thiếu máu cơ tim hoặc nhồi máu cơ tim.

* Đặc biệt ở những người người có tiền sử bị tiểu đường, huyết áp, tác hại của thuốc lá đến hệ tim mạch lại càng rõ rệt hơn. Những người hút thuốc lá thụ động cũng có nguy cơ tương tự.

Thuốc lá và nhồi máu cơ tim có mối quan hệ mật thiết với nhau: càng hút nhiều thuốc lá thì nguy cơ bị nhồi máu cơ tim càng tăng và đồng nghĩa với tử vong của người bệnh càng cao.

Thực tế đã chứng minh mối nguy hại khôn lường của thuốc lá tới bệnh nhồi máu cơ tim và mức độ nguy hiểm của tình trạng bệnh này.

Khi có các triệu chứng như của bệnh đái tháo đường, tăng huyết áp,… cần thường xuyên theo dõi dự phòng nhồi máu cơ tim như xét nghiệm sinh hoá máu, siêu âm tim, chụp động mạch vành. Chủ động theo dõi và kiểm tra sức khỏe định kỳ sẽ giúp các bạn giảm nguy cơ bị nhồi máu cơ tim.

Cách phòng bệnh nhồi máu cơ tim tốt nhất là không hút thuốc lá, kiểm soát tốt huyết áp, đường máu, mỡ máu qua chế độ ăn uống lành lạnh kết hợp vận động hợp lý.

2. Thông tin y khoa về bệnh Nhồi máu cơ tim

Nhồi máu cơ tim là tên gọi y khoa của cơn đau tim cấp, đây là tình trạng tắc hoàn toàn một hoặc nhiều nhánh động mạch vành – động mạch cung cấp máu nuôi tim – một cách đột ngột.

Nhồi máu cơ tim là tình trạng tắc nhánh động mạch vành làm gián đoạn cung cấp máu và oxy cho tim.

Nhồi máu cơ tim xảy ra khi mảng xơ vữa chứa chất béo (cholestorol) bám trên thành mạch bị bong tróc ra, làm lộ ra lớp thành mạch máu bị tổn thương, tiếp đó các tiểu cầu sẽ kết tụ lại ngay chỗ bị tổn thương đó và tạo nên cục máu đông gây bít tắc hoàn toàn lòng mạch máu.

Khi một trong các động mạch vành lớn hay các nhánh nhỏ bị tắc đột ngột thì một phần tim sẽ bị thiếu oxy gây ra tình trạng thiếu máu cơ tim.

Nếu tình trạng thiếu máu cơ tim kéo dài quá lâu, mô cơ tim sẽ bị chết, gây nên cơn đau thắt ngực, đó chính là nhồi máu cơ tim.

a. Biểu hiện, triệu chứng của bệnh nhồi máu cơ tim

Triệu chứng của nhồi máu cơ tim ở mỗi người có sự khác nhau, một số có biểu hiện rất đặc trưng như:

- Xuất hiện cơn đau thắt ngực bóp nghẹt phía sau xương ức hoặc vùng trước tim, lan lên vai trái và mặt trong tay trái cho đến tận ngón đeo nhẫn và ngón út.

Nhồi máu cơ tim trở nên nguy hiểm khi xuất hiện cơn đau thắt ngực, tỷ lệ tử vong cao.

- Đau có thể lan lên cổ, cằm, vai, sau lưng, tay phải, hoặc vùng thượng vị. Cơn đau thường xuất hiện đột ngột, kéo dài hơn 20 phút và không đỡ khi dùng Nitroglycerin.

Tuy nhiên, có một số trường hợp người bệnh sau mổ, người già, đái tháo đường hoặc tăng huyết áp thì ít có cảm giác đau.

Ngoài ra, còn có thể xuất hiện hiện tượng vã mồ hôi, khó thở, hồi hộp trống ngực, nôn hoặc buồn nôn, lú lẫn, tái nhợt da, lạnh đầu ngón tay ngón chân...

Lúc này cần đưa bệnh nhân đi cấp cứu càng sớm càng tốt. Thời gian chính là yếu tố quyết định sự sống của người bệnh.

b. Nguyên nhân mắc bệnh nhồi máu cơ tim

Phần lớn bệnh nhân nhồi máu cơ tim là do tác nghẽn động mạch vành, dẫn tới tim bị thiếu oxy và làm chết các tế bào ở cơ tim. Có hai nguyên nhân chính làm tắc nghẽn động mạch vành:

- Do xơ vữa động mạch vành (nguyên nhân chính gây nhồi máu cơ tim): các chất béo (cholesterol, triglycerid) và canxi tích tụ lại trong lòng động mạch vành, hình thành nên những mảng xơ vữa.

Các mảng xơ vữa này sẽ làm thành động mạch vành dày lên, làm giảm lưu lượng máu đến tim, gia tăng nguy cơ hình thành huyết khối ở động mạch vành, làm ngưng cung cấp máu đến cơ tim.

- Do co thắt động mạch vành làm ngưng đột ngột việc cung cấp máu, oxy đến cơ tim.

Ngoài ra, bị nhồi máu cơ tim còn xuất phát từ một số nguyên nhân khác như: Hút thuốc lá, biến chứng của các bệnh huyết áp cao, tiểu đường, những người bị béo phì thừa cân, ít vận động, có lượng cholesterol và triglycerid trong máu cao cũng có nguy cơ cao bị nhồi máu cơ tim.

Bệnh này cũng có yếu tố di truyền, những người sinh ra trong gia đình có tiền sử người thân bị mắc bệnh thì cũng có nguy cơ bị bệnh.

c. Bệnh nhồi máu cơ tim có nguy hiểm không?

Nhồi máu cơ tim là tình trạng bệnh đặc biệt nguy hiểm bởi các yếu tố sau:

- Bệnh nhồi máu cơ tim xảy ra đột ngột với diễn biến bệnh tình rất nhanh. Bệnh có thể xuất hiện nghỉ ngơi hoặc đang ngủ, sau khi tăng đột ngột hoạt động thể lực, khi hoạt động ngoài trời lạnh, sau một căng thẳng tâm lý hoặc bệnh nặng.

Đây là căn bệnh cực kỳ nguy hiểm nó có thể khiến người ta chết chỉ sau 1 phút, bệnh nhân và người thân hầu như không có thời gian để đưa đi cấp cứu.

Nhồi máu cơ đe dọa đến tính mạng con người bằng cái chết đến nhanh và đột ngột.

Thực tế cho thấy, trong số các ca tử vong vì nhồi máu cơ tim thì có đến 50% tử vong trong giờ đầu khi xuất hiện triệu chứng của bệnh, thường là bệnh nhân chưa được đưa vào viện cấp cứu.

Bệnh nhồi máu cơ tim mang lại nhiều biến chứng gây tử vong cao, chủ yếu là rung thất và loạn nhịp tim. Nếu không được đưa đi cấp cứu kịp thời trong 1 giờ đầu tiên thì tỷ lệ tử vong rất cao.

- Bệnh nhân hầu như không cảm thấy có dấu hiệu gì trước khi bị nhồi máu cơ tim. Nguyên nhân là mảng xơ vữa động mạch gây hẹp lòng mạch một cách từ từ và thường rất âm thầm.

Đôi khi, người bệnh chỉ cảm thấy một cảm giác tức nặng, khó chịu vùng ngực trái khi gắng sức và thường đỡ đi khi nghỉ ngơi.

Phần lớn những người này bỏ qua triệu chứng đó và chỉ đi khám khi các dấu hiệu đã rõ ràng hơn (đau thắt ngực hoặc tức nặng ngực kéo dài, thậm chí chỉ khi vận động nhẹ).